بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر رواناب و بیلان آب حوضۀ آبریز سد لتیان با استفاده از مدلSWAT

تغییرات اقلیمی می‏تواند تهدید بزرگی برای تنوع زیستی و یکپارچگی اکوسیستم‏ها‏ باشد. از این‏رو، ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ رﻓﺘﺎر ﻫﯿﺪروﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺣﻮضهﻫﺎی آبخیز برای حفاظت و بازسازی اکوسیستم‏ها ضروری است. حوضۀ آبخیز سد لتیان به‏عنوان یکی از حوضه‏های کوهستانی کشور با وسعت تقریبی 710 کیلومترمربع در شمال شرق تهران و در غرب شهرستان دماوند واقع شده است. در پژوهش حاضر، برای ارزیابی رواناب و بیلان آبی بر اثر تغییرات اقلیمی، از مدل هیدرولوژیکی نیمه‏توزیعی SWAT براساس داده‏های جمع‏آوری‌شده طی سال‏های 1988ـ 2014 استفاده شده است. با توجه به ‏دقت زیاد مدل‌های سری CMIP5، خروجی‏های این مدل‏ها تحت دو سناریوی RCP2.6 و RCP8.5 برای آیندۀ نزدیک با استفاده از مدل اقلیمی LARS-WG به مدل وارد شد. نتایج شبیه‏سازی اقلیمی برای دورۀ 2021-2050 میلادی نشان داد میانگین دما با در نظر گرفتن سناریوی خوش‏بینانۀ RCP2.6، به‏طور متوسط  C°75/0 و در سناریوی بدبینانۀ RCP8.5،C° 45/1 افزایش خواهد یافت. همچنین، نتایج کاهش 2 درصدی بارش در سناریوی RCP8.5 و 5 درصدی بارش در سناریوی RCP2.6 را نشان داد. نتایج رواناب نیز بیانگر بیشترین تغییرات رواناب طی دورۀ آینده، در ماه می با 4/2 مترمکعب بر ثانیه کاهش و در ماه آوریل با 49/1 مترمکعب بر ثانیه افزایش در سناریوی خوش‏بینانه است. بیشترین کاهش رواناب نیز در سناریوی بدبینانۀ RCP8.5 در ماه‏های می و ژوئن پیش‏بینی شده که می‏تواند آثار بسیار بدی روی مقادیر آب ذخیره‌شده در مخزن سد تا شروع بارندگی‏های مجدد داشته باشد. میزان تبخیر و تعرق واقعی متوسط سالانه در سناریوی خوش‏بینانه با 3 میلی‏متر افزایش و در سناریوی بدبینانه با 8 میلی‏متر افزایش، تأثیر منفی روی منابع آب قابل‏ دسترس در حوضۀ آبریز خواهد گذاشت. نتایج تحقیق حاضر بر ضرورت اعمال سیاست‏های مناسب به‏منظور سازگاری تغییرات اقلیمی مبتنی بر اکوسیستم‏ها در مدیریت حوضۀ آبریز لتیان تأکید می‏کند.